W piątek 16 lipca Stolica Apostolska ogłosiła zaskakującą dla wielu decyzję papieża Franciszka o stopniowej likwidacji Nadzwyczajnej Formy Rytu Rzymskiego Mszy Świętej, czyli tzw. Mszy Trydenckiej. Społeczność katolików przywiązanych do Mszy przedsoborowej, której liczebność szacowano od 2 do 7 mln ma zmienić swoje przyzwyczajenia i uczestniczyć w Mszy Świętej według Novus Ordo. Dlaczego papież Franciszek podjął taką decyzję?

Nowe motu proprio papieża Franciszka. Czym jest Traditionis custodes?

W opublikowanym przez Watykan nowym motu proprio „Traditionis custodes. O użyciu rzymskiej liturgii wcześniejszej od reformy 1970” możemy przeczytać, iż ewentualna zgoda na odprawienie Mszy Świętej Trydenckiej, czyli użycie Mszału z 1962 roku należeć będzie do kompetencji biskupa z danej diecezji. W tych diecezjach, w których istnieją grupy regularnie odprawiające Msze wedle Mszału sprzed reformy, ów biskup musi upewnić się, czy nie podważają one ważności oraz prawomocności reformy liturgicznej, na podstawie której odprawia się w świecie najpopularniejszą obecnię Mszę – w rycie tzw. novus ordo. Proszony o to biskup powinien też wyznaczyć miejsce lub miejsca odprawiania tych Mszy, jednak nie w parafiach i bez tworzenia na ten cel tzw. parafii personalnych.

Portal PCh24.pl – prowadzony przez Stowarzyszenie Piotra Skargi – jako jeden z pierwszych poinformował o ukazaniu się tego dokumentu podpisanego przez papieża Franciszka. Dziennikarze portalu wśród zaleceń dla hierarchów zwrócili uwagę na zalecenie, by biskupi nie wydawali zgody na tworzenie nowych grup związanych ze starym rytem Eucharystii.

Motu proprio „Traditionis custodes. O użyciu rzymskiej liturgii wcześniejszej od reformy 1970” stanowi także, że kapłani dotychczas odprawiający Msze w Nadzwyczajnej Formie Rytu Rzymskiego powinni zwrócić się o zezwolenie biskupa. Nieco inaczej ma się sprawa z księżmi, którzy po raz pierwszy będą chcieli celebrować taką Mszę. Wówczas muszę zgłosić się z prośbą do lokalnego hierarchy, a ten następnie przed udzieleniem zgody skonsultować się ze Stolicą Apostolską.

Dlaczego papież Franciszek zakazał Mszy Trydenckiej? Dziennikarze Stowarzyszenia Piotra Skargi komentują

Skąd taka gwałtowna i surowa decyzja papieża? Czym kierował się następca świętego Piotra przy – nie bójmy się tego słowa – zakazywaniu swobodnego odprawiania Eucharystii określanej często jako Msza Wszechczasów?

Otóż, do nowego motu proprio dołączono także list podpisany przez papieża Franciszka. Powołajmy się tutaj ponownie na Stowarzyszenie Piotra Skargi i dziennikarzy PCh24.pl, którzy są dobrze zorientowani w tematach watykańskich. W liście tym papież powołuje się na ankietę rozesłaną w 2020 roku do wszystkich biskupów świata w sprawie implementacji motu proprio Summorum pontificum Benedykta XVI. Wyniki tej ankiety miały dać papieżowi asumpt do dokonania poważnych zmian.

Dziennikarze PCh24.pl przypominają, iż przed kilkoma tygodniami do mediów wyciekła odpowiedź biskupów z Francji, która była utrzymana w tonie skrajnie krytycznym wobec Mszy świętej w rycie tradycyjnym. „Interpretowaliśmy ten przeciek jako zapowiedź poważnych ograniczeń” – piszą autorzy portalu.

Zdaniem katolickich publicystów, Msza Święta Trydencka wcale nie zniknie po ustanowieniu nowego motu proprio. Przeniesie się natomiast do podziemia. Nielegalne odprawienie takiej Mszy może stać się jednym środkiem osiągnięcia celu, jeśli biskup miejsca własną decyzją zablokuje jej celebrację, albo też – co jest nakazane od 16 lipca – otrzyma takie polecenie w ramach konsultacji ze Stolicą Apostolską. „Mimo wielu słów o budowaniu Kościoła zdecentralizowanego w kwestii Tradycji Watykan stawia bowiem na skrajny centralizm” – krytycznie zauważa red. Paweł Chmielewski.

Ze wspomnianego listu papieża warto jeszcze przytoczyć jeden fragment. Na język polski przetłumaczono go w ten sposób, iż Franciszek wyjaśnia, że klęską okazało się przyjęcie Summorum Pontificum w 2007 roku „w celu zażegnania problemu schizmy z ruchem monsignore Lefebvre’a”. Mimo wieloletniego dialogu i dopuszczenia np. korzystania ze Spowiedzi świętej w tym środowisku, Bractwo Św. Piusa X nie powróciło do pełnej jedności z Watykanem.